Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky thotë se ka paraqitur një projektligj për të rivendosur lirinë e dy organeve antikorrupsion në Ukrainë – disa ditë pasi shpërthyen protesta në të gjithë vendin për ndryshimet që kufizojnë pavarësinë e tyre.
Partnerët perëndimorë të Kievit kishin shprehur gjithashtu shqetësime serioze në lidhje me legjislacionin. Të enjten, Zelensky u tërhoq, duke thënë se projektligji i ri kishte për qëllim të mbronte pavarësinë e Byrosë Kombëtare Kundër Korrupsionit (Nabu) të Ukrainës dhe Zyrës së Prokurorit të Specializuar Kundër Korrupsionit (Sap), dhe t’i mbronte ato nga ndikimi rus.
Ai tha se teksti i projektligjit ishte “i ekuilibruar mirë”, por nuk dha asnjë detaj. Nabu tha se projektligji i ri “riktheu të gjitha fuqitë procedurale dhe garancitë e pavarësisë” të dy organeve. Ligji i miratuar më parë këtë javë i vuri Nabu-n dhe Sap-in nën kontrollin e prokurorit të përgjithshëm, i cili emërohet nga presidenti.
Në atë kohë, Zelensky e justifikoi vendimin e tij për të kufizuar kompetencat e organeve duke përmendur ndikimin rus. Një ditë më parë, shërbimet e sigurisë së Ukrainës kishin kryer kërkime dhe arrestime që synonin spiunët e dyshuar rusë në agjenci.
Miratimi i legjislacionit shkaktoi menjëherë protestat më të mëdha që nga fillimi i pushtimit në shkallë të plotë të Rusisë në shkurt 2022 në disa qytete anembanë Ukrainës, me shumë njerëz që shqetësoheshin se ligji do të dëmtonte rëndë autoritetin dhe efektivitetin e Nabu dhe Sap.
Mijëra njerëz u mblodhën në rrugë dhe sheshe në të gjithë Ukrainën , duke mbajtur pankarta që bënin thirrje që legjislacioni të vihej në lëvizje.
Disa komentues e akuzuan Zelenskyn për kthim prapa në demokraci. Shqetësimet e tyre u përkeqësuan më tej kur partnerët perëndimorë të Ukrainës sinjalizuan pakënaqësinë e tyre me projektligjin.
Ukraina ka statusin zyrtar të vendit kandidat për në BE dhe një zëdhënës i shefes së Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, e paralajmëroi më parë Kievin se sundimi i ligjit dhe lufta kundër korrupsionit ishin “elementë thelbësorë” të anëtarësimit në bllok.
Të enjten, Komisioni tha se “mirëpriti” vendimin e qeverisë ukrainase për të ndërmarrë veprime kundër projektligjit.
“Ne po punojmë [me qeverinë ukrainase] për t’u siguruar që shqetësimet tona… të merren vërtet parasysh”, tha zëdhënësi.
Krijimi i Nabu dhe Sap në vitet 2014-15 ishte një nga kërkesat e vendosura nga Komisioni Evropian dhe Fondi Monetar Ndërkombëtar për të ecur drejt një lehtësimi të kufizimeve të vizave midis Ukrainës dhe BE-së.
Deputeti i opozitës Oleksiy Goncharenko vuri në dukje komentet e Zelensky se “pavarësia e institucioneve antikorrupsion duhet të garantohet”.
“Së pari e heqim, dhe pastaj themi se duhet të garantohet. Atëherë, pse ishte e nevojshme e gjithë kjo?”
Në mesazhin e tij në mediat sociale të enjten, Zelensky nuk i pranoi protestat apo reagimet negative, por tha se ishte “e rëndësishme që të respektojmë qëndrimin e të gjithë ukrainasve dhe të jemi mirënjohës ndaj të gjithë atyre që qëndrojnë me Ukrainën”.