Kenneth F. McKenzie Jr ishte komandanti që mbikëqyri tërheqjen e trupave të Shteteve të Bashkuara nga Afganistani, një lëvizje që ai më vonë e quajti “të dënuar që në fillim”.
Gjeneralit iu kërkua t’i jepte fund pranisë 20-vjeçare të SHBA-së në “zonën e nxehtë” të Afganistanit, ndërkohë që menjëherë pas tërheqjes talebanët morën pushtetin brenda disa ditësh. Për herë të parë, ish-komandanti i Komandës Qendrore të SHBA-së (Centcom), gjenerali Kenneth F. McKenzie Jr, ka përshkruar gabimin e madh të lidershipit amerikan në Afganistan, ndërsa analizon zhvillimet në luftën në Ukrainë.
Ditët e fundit, Hezbollahu ka përshkallëzuar sulmet e tij kundër Izraelit. A mendoni se e kemi kaluar “pikën e nxehtë” dhe presim një luftë të plotë midis Izraelit dhe Hezbollahut?
Nuk mendoj se Hezbollahu ende ka marrë vendimin përfundimtar për të sulmuar Izraelin. Që nga tetori i kaluar, Hezbollahu ka qenë i angazhuar me Izraelin në kufirin verior. Ata lëshuan shumë raketa dhe Izraeli u përgjigj. Ajo që Hezbollahu nuk ka bërë ende është të lëshojë raketat e tij me rreze të gjatë e të sakta në betejë. Unë nuk mendoj se ata e kanë marrë ende vendimin për ta bërë këtë. Hezbollahu e di se nëse zgjedh të përdorë këto raketa, ndoshta kundër qendrave të popullsisë izraelite si Haifa ose Tel Aviv, përgjigja izraelite do të jetë e rëndësishme.
Dhe Hassan Nasrallah (udhëheqësi i Hezbollahut) e di se nëse kjo ndodh, sponsori i tij, Irani, nuk do të jetë në gjendje të bëjë shumë për ta ndihmuar atë.
Me Iranin që nuk po hakmerret ende kundër Izraelit, shumë venë në pikëpyetje aftësitë ushtarake të “Gardës Revolucionare”.
Sipas vlerësimit tuaj, vonesa e Iranit i atribuohet paaftësisë së tij për të dhënë një goditje dërrmuese, apo i duhet kohë për të planifikuar një sulm strategjik në zemër të Izraelit?
Besoj se janë të dyja. Thelbi i strategjisë së parandalimit të Iranit nuk janë armët bërthamore sesa raketat balistike, dronët dhe raketat e lundrimit për sulm tokësor – dhe ata kanë mijëra të tilla.
Siç e dini, ata kanë punuar me to për dekada dhe janë shumë të sakta. Megjithatë, përdorimi i këtyre armëve në një sulm në shkallë të gjerë, siç bëri në prill, dështoi dhe kjo për shkak të aftësive të Izraelit dhe faktit që kombet arabe dhe SHBA-ja e ndihmuan Izraelin të mbrohej.
Një kufizim tjetër për Iranin është se edhe pse ka mijëra raketa duhet t’i montojë ato në “Tels” dhe kjo është diçka që mund ta bëjë vetëm për disa qindra në të njëjtën kohë.
Prandaj, aftësia e tyre për të krijuar një koalicion masiv kundër Izraelit është i kufizuar.Në fakt, i vetmi ent që mund të godasë vërtet Izraelin dhe ta dëmtojë atë në mënyrë të konsiderueshme është Hezbollahu.
Dhe për arsye që kemi diskutuar tashmë, Hezbollahu përfundimisht do të marrë një vendim të pavarur nëse do të sulmojë apo jo Izraelin.
Në një front të ndryshëm, por po aq kritik, a mendoni se Rusia është dobësuar ushtarakisht? Dhe gjithashtu, a shihni vlerë strategjike në sulmin ukrainas në Kursk?
Mendoj se sulmi në rajonin e Kursk e nxori jashtë ekuilibrit Moskën. Putini nuk është shumë i mirë me situata të reja dhe të pasigurta dhe Kursk e krijoi një situatë të tillë.
Nga ana tjetër, Putini e ka zgjatur frontin më shumë se 60 milje (96.5 kilometra), dhe Rusia në fund të fundit ka akoma më shumë burime se Kievi. Kështu që unë mendoj se Kursk është i mirë taktikisht, por është shumë herët në aspektin e strategjisë së përgjithshme për të thënë se çfarë do të thotë dhe si do të reagojë Moska.
Zona që më shqetëson më shumë tani është Ukraina, dhe kjo sepse Rusia është një shtet i aftë për armë bërthamore me një lider autoritar që ka “sindromën e Mers”.
Putini, nga natyra e qeverisë së tij dhe sistemi i tij i besimit, nuk mund të përballojë të jetë i dobët, por tenton të paralizohet kur ndodhin gjëra të reja. Për rrjedhojë, vendimet e reja nuk i merr shumë shpejt dhe kjo është diçka si “thembra e Akilit”. Gjithashtu, fushata e tij në Ukrainë nuk ka përfunduar ende dhe besoj se Putini është i gatshëm të përdorë të gjitha burimet ruse për të vazhduar këtë fushatë.
Zëra të shquar në skenën politike amerikane, si ish-presidenti Trump, shpesh kritikojnë NATO-n. A mendoni se Aleanca është ende jetike për SHBA-në, apo kanë të drejtë ata që favorizojnë një Amerikë ushtarakisht “të pavarur”?
NATO është organizata më e suksesshme e mbrojtjes në historinë e botës. Unë nuk njoh asnjë organizatë tjetër që ka ruajtur paqen për aq kohë ose aq efektivisht sa NATO.
Dhe sigurisht, veprimet e Putinit i kanë dhënë atij një frymë të re. Dua të them, tre apo katër vjet më parë askush nuk mund ta imagjinonte një të ardhme ku Finlanda dhe Suedia do të ishin anëtarë të Traktatit të Atlantikut të Veriut. Tani është. Kështu që unë besoj se NATO është një organizatë thellësisht efektive dhe besoj se Shtetet e Bashkuara janë gjithmonë më të mira dhe më të forta kur veprojnë në bashkëpunim me aleatët dhe partnerët e saj jashtë vendit.
A mund të përdoret baza e Souda si një komandë rajonale për kryerjen e operacioneve në Lindjen e Mesme?
Marina e Shteteve të Bashkuara përdor Souda Bay për furnizim dhe mbështetje logjistike. Qeveria e Greqisë ka qenë gjithmonë shumë mbështetëse për ne dhe kjo është një pjesë e rëndësishme e arkitekturës së bazave të NATO-s përgjatë asaj që ne e quajmë ‘lidhja e jugut’ dhe objektet që përdorim në Greqi janë një pjesë e rëndësishme e këtij misioni.
Kina apo Rusia? Për cilën duhet të shqetësohen vërtet SHBA?
Në planin afatgjatë, problemi që do të lindë është Kina dhe ne duhet ta pranojmë këtë. Kina është një problem kronik dhe do të ekzistojë për një kohë të gjatë. Ka disa kërcënime të menjëhershme nga Kina, por shumica e tyre janë afatgjata dhe ne duhet të përgatitemi për t’u marrë me to.
Rusia është një problem i menjëhershëm. Mos harroni se është i vetmi vend në botë që ka aftësinë të shkatërrojë Shtetet e Bashkuara me armët e tij bërthamore. Ne duhet ta marrim seriozisht këtë aftësi. Pra, në afat të shkurtër, zona për të cilën jam më i shqetësuar tani është Ukraina.
Çfarë kemi bërë gabim në Afganistan? Ju keni shprehur publikisht mendimin se tërheqja e trupave amerikane nga Afganistani ishte “e dënuar që në fillim”. Çfarë mendoni se shkoi kaq keq?
Tërheqja nga Afganistani ishte një vendim i zbatuar nga dy presidentë, administrata Trump dhe administrata Biden. Dëshira e të dyve ishte të tërhiqeshin nga Afganistani, pavarësisht nga pasojat.
Kur Presidenti Biden mori detyrën në janar 2021, kishte rreth 2,500 trupa amerikane në rajon. Më në fund mori vendimin për të vazhduar planin dhe për të shkuar në “zero” (tërheqje e plotë). Rekomandimi im ishte që nëse shkojmë në “zero” qeveria afgane do të shembet.
Mos harroni, arsyeja pse ne donim të ishim në Afganistan ishte për të parandaluar sulmet kundër Shteteve të Bashkuara nga Al Kaeda dhe ISIS.
Talibanët nuk do të sulmonin kurrë Shtetet e Bashkuara. Ata nuk kishin asnjë aftësi apo interes për ta bërë këtë. Por ajo që i bëri problematikë ishte fakti se ata mbështetën dhe strehonin ata që ishin të aftë të na sulmonin.
Pra, e meta në vendimin për të shkuar në “zero” ishte se u mor në prill 2021, ne përfunduam tërheqjen e forcave tona deri në gusht 2021, por nuk e tërhoqëm njëkohësisht ambasadën tonë, shtetasit amerikanë dhe afganët që ndodheshin në rrezik për shkak të mbështetjes së tyre për ne.
Sot, a e konsideroni prioritet strategjik kthimin e forcave amerikane në Afganistan?
Unë me të vërtetë nuk shoh ndonjë kusht nën të cilin forcat amerikane do të kthehen në Afganistan. Por këtu qëndron problemi. Tani për tani ne nuk po shohim se çfarë po ndodh në Afganistan.
Ne e dimë se ISIS po planifikon të sulmojë atdheun tonë dhe e dimë se së fundmi ata kryen një sulm shumë të suksesshëm në Moskë. Prandaj, kjo organizatë po rritet dhe ne kemi shumë pak kapacitete për t’u marrë me këtë problem. Dhe kjo është diçka që do të na ndjekë në të ardhmen.
Shumë analistë mbështesin mënyrën se si menaxhohen lëvizjet terroriste në fillimet e tyre. A e shihni përdorimin e sulmeve parandaluese kundër “liderëve terroristë” në zhvillim si një zgjidhje strategjike?
Unë besoj se Shtetet e Bashkuara duhet të ruajnë të drejtën për të goditur kudo në botë kundër çdo objektivi që na kërcënon. Dhe unë do të thoja konkretisht se kjo përfshin liderët terroristë që ne e dimë se po planifikojnë sulme kundër Shteteve të Bashkuara. Por ky nuk është një vendim ushtarak, është një vendim politik.
