Departamenti Amerikan i Shtetit ka dhënë alarmin për nivelin e pastrimit të parave në Shqipëri. Ditën e djeshme DASH ka publikuar raportin për vendin tonë, ku shprehet se nuk ka pasur përparim në goditjen e këtij fenomeni. Po ashtu amerikanët shprehen se niveli i korrupsionit është i lartë dhe ky është një tjetër faktor që ndikon në aktivitetin e pastrimit të parave. Një arritje që renditet nga DASH, është goditja ndaj Klement Balilit. “Shqipëria mbetet e ndjeshme ndaj pastrimit të parave për shkak të korrupsionit, rrjeteve të krimit të organizuar dhe institucioneve të dobëta ligjore dhe qeveritare. Vendi ka një ekonomi të madhe parash dhe sektor informal, me flukse të konsiderueshme parash nga jashtë në formën e remitancave dhe investimeve të ndryshme. Krimet kryesore të gjenerimit të të ardhurave në Shqipëri përfshijnë trafikimin e drogës, evazionin fiskal dhe kontrabandën. Organizatat kriminale shqiptare kanë lidhje me rrjetet që veprojnë në Europë dhe Amerikën e Jugut. Shqipëria regjistroi disa përparime me përdorimin e ligjit të saj të konfiskimit antimafia, duke përfshirë konfiskimin e 40 për qind të pasurive që i përkisnin mbretit famëkeq të drogës Klement Balili, i quajtur “Eskobari i Ballkanit’”, theksohet në raportin e DASH.
SPAK dhe reforma në drejtësi
Por edhe pse shihet me shqetësim niveli i korrupsionit dhe i pastrimit të parave, për amerikanët ndryshimi mund të vijë përmes Strukturës së Posaçme Kundër Krimit të Organizuar dhe Korrupsionit. Në raport vlerësohet reforma në drejtësi dhe sidomos ngritja e organeve anti-korrupsion. “Në Janar 2020, Parlamenti miratoi legjislacionin anti-ilegal të pasurimit që i jep Organit të Specializuar Antikorrupsion (SPAK) dhe Policisë së Shtetit Shqiptar (PSH) aftësinë për të synuar pasuri të paligjshme përmes sekuestrimit dhe konfiskimit dhe kufizon veprimtarinë ekonomike dhe lëvizjen e lirë të kriminelëve. Ndërsa është efektiv në sekuestrimin fillestar të pasurisë, plotësimi i kërkesave dëshmuese për sekuestrimin përfundimtar të pasurisë mbetet sfidues. Ndryshimet e fundit ligjore dhe të politikave kanë përmirësuar aftësinë e Shqipërisë për të luftuar pastrimin e parave dhe krimet financiare, megjithëse zbatimi ka qenë i paqëndrueshëm. Ligji Anti-Mafia u ndryshua në vitin 2020 për të përmirësuar menaxhimin e pasurive të konfiskuara. Ligji shqiptar kërkon zbulimin vjetor të pasurive nga zyrtarët publikë, duke përfshirë një kërkesë që zyrtarët të deklarojnë trajtim preferencial dhe pronësi përfituese të pasurive. Dispozitat gjithashtu ndalojnë zyrtarët të mbajnë para të konsiderueshme jashtë sistemit bankar”, thuhet aty.
Vetingu dhe BKH
Në raport përmendet dhe Byroja e Hetimit ku theksohet se ka vonesa me përzgjedhjen e kandidatëve, por që puna vijon. Sa i takon vetingut bëhet e ditur se 46 për qind e njerëzve të drejtësisë janë shkarkuar. “Reformat kushtetuese dhe ligjore në vitet e fundit përfshijnë reformat në sistemin e drejtësisë dhe verifikimin e gjyqtarëve dhe prokurorëve për pasuri të pashpjegueshme. Dyzet e gjashtë për qind e gjyqtarëve dhe prokurorëve të verifikuar deri më sot kanë dështuar si rezultat i pasurisë së pashpjegueshme ose të pasur lidhje personale me subjekte të dyshimta, dhe një tjetër 17 për qind kanë dhënë dorëheqjen për të shmangur kontrollin”, thuhet aty. Më tej bëhet e ditur se duhet të vijojë reforma në drejtësi dhe të zbatohen ndryshimet ligjore. “Shqipëria duhet të zbatojë në mënyrë efektive ligjet ekzistuese dhe të vazhdojë të zhvillojë kapacitetin e policisë dhe prokurorëve të saj për t’u përqendruar në korrupsionin, pastrimin e parave dhe krimet ekonomike. Personeli i Byrosë Kombëtare të Hetimit, i cili është krahu hetimor i SPAK, ka pësuar vonesa, por po vazhdon. Reformat thelbësore të kodit penal në 2016 dhe 2017 kishin për qëllim të ndërtonin një sistem më efektiv, por zbatimi i këtyre reformave është ende një sfidë. Përkundër një numri të konsiderueshëm të hetimeve të pastrimit të parave në vitet e fundit, numri i atyre që lidhen me to ndjekjet penale mbeten të ulta”, thuhet në raportin e DASH.