Aya Kubota, profesoreshë e Universitetit të Tokios në Japoni ka dhënë një intervistë për Fax Neës, lidhur me katastrofat natyrore dhe manaxhimin e tyre.
Japonia njihet si një nga shtetet me rekorde sa i përket rënies së tërmeteve por edhe për mënyrat e saj të menaxhimit të situatës paraprakisht por edhe pasi ato ndodhin, dhe për këtë, Kobuta thotë se ende nuk ka arritur në perfeksion sepse sipas saj, secili prej tyre është i ndryshëm nga tjetri.
Profesoresha tha se ka tre ndarje të procesit të menaxhimit të situatës pas tërmetit ku të parën theksoi emergjencën dhe ndërhyrjen afatshkurtër, të dytën hartimin e një plani, dhe së treti planifikimin afatgjatë.
Kubota ka folur edhe për mënyrën se si duhet të bëhen ndërtimet ndërsa është pyetur edhe rreth mënyrës se si do ta përjetonin japonezët një tërmet 6.4 ballësh sikurse ishte ai që tronditi vendin tonë më 26 Nëntor.
Intervista e plotë:
Pyetje: Para së gjithash faleminderit që pranuat intervistën tonë dhe të ndani me ne atë që është shumë e rëndësishme. Si rindërtohet Japonia menjëherë pas fatkeqësive? Duke qenë se tërmetet në Japoni bien shumë shpesh, po kështu edhe taifunet dhe cunamet. Por në fund fare, Japonia është Japoni. Si ja keni dalë që të vendosni të tilla standarte ?
Kubota: Si fillim ne, në Japoni nuk kemi vendosur ende mënyrën perfekte të menaxhimit. Kjo do të thotë që ne duhet të konsiderojmë çdo fatkeqësi, edhe pse mund të jetë tërmet, ne sërish duhet të kuptojmë detaje të tërmetit, secili prej tyre është i ndryshëm.
Duhet të përllogarisim se si duhet të rindërtohemi pas çdo fatkeqësie. Por më e rëndësishmja është që të mbajmë qëndrimin për të kuptuar se çfarë lloj fatkeqësie është.
Kjo në fakt duket si një pyetje e lehtë apo e thjeshtë, por në fakt mendoj se ka shumë përgjigje. Studiuesit dhe planifikuesit duhet të kenë parasysh këtë pyetje “çfarë lloj fatkeqësie është” ta përsërisin sërish e sërish. Kjo do të ishte pika e fillimit për të nisur një plan rindërtimi.
Pyetje: Për të kuptuar se çfarë lloj fatkeqësie është, sa kohë iu duhet për të bërë pikërisht këtë që ju e quajtët pikën e fillimit, njohjen e fatkeqësis, dhe më pas të nisni planin e rindëritmit?
Kubota: Në fakt, menjëherë, pas çdo fatkeqësie është emergjenca. Më pas flasim për ndërhyrje afat shkurta dhe më pas mendojmë për një plan të përhershëm. Dhe planifikimi behët me mendësinë për të qenë një plan i përhershëm. Por përtej kësaj ne duhet të fillojmë sikur çdo gjë ndodh tani, për herë të parë. Si do të sillen qytetarët në lokacionin ku ka ndodhur fatkeqësia.
Si do të sillen ata në kushte emergjence, këto sjellje duhet të përfshihen në planin e rindërtimit. Edhe pse duket si një plan i përhershëm, në fakt nuk është. Duhet të përgatitemi për të përballuar fatkeqësinë e radhës. Do të thotë që ne duhet të përgatitemi për një situatë emergjente, sërish. Prandaj mendoj se është shumë e rëndësishme që këto mendësi të përfshihen që në fazën e parë, njohjen e fatkeqësisë, edhe pse ju e keni bërë një planifikim tashmë.
Pyetje: Nëse do ta krahasonim tërmetin në Shqipëri me atë në Japoni, për ne është një fatkeqësi shumë e madhe, ndoshta për Japoninë nuk është ndonjë shqetësim i madh një tërmet me 6.4 të shkallës rihter, për ne ishte në termat e një tërmeti shkatërrues. Nga këndvështrimi juaj, cila do të jetë pika e fillimit me të cilat ne duhet të ishim marrë. Përveç pjesës që duhet të kishim kuptuar se çfarë lloj fatkeqësie ishte?
Kubota: Në fakt, në gjykimin tim kjo fatkeqësi nuk ishte shume e lehtë. Sigurisht, në Japoni numri i viktimave është shumë i madh, dhe këtu janë 51 viktima. Është një histori e trishtë sepse shumë njerëz humbën gjithçka çfarë kanë patur. Nuk e kam fjalën vetëm për shtëpitë, por për të gjithë rrjetin dhe marrëdhëniet që kanë pasur, kujtimet apo fqinjësinë.
Mendoj që juve iu kërkohet një plan afatgjatë, dhe më e rëndësishme është që shoqëria të mos harrojë. Nganjëherë ne kërkojmë të rrimarim veten shpejt. Nëse nuk jeni prekur nga tërmeti ju mund ta merrni veten shpejt dhe në mënyrë aktive. Por nëse jeni prekur nga tërmeti ju nuk mundeni ta merrni veten shpejt. Kështu që duhet të mirëorganizoni të dyja kahet.
Pyetje: E kuptoj që kjo duhet të jetë pika jonë e fillimit, por ne si shqiptarë, në karakter dhe mendësi, nëse ne e kalojmë shpejt këtë situatë, do ta harrojmë plotësisht se çfarë ka ndodhur me 26 nëntor. Si ti ruajmë këto kujtime, jo që të vuajmë, por që të kërkojmë të përmirësohemi? Si duhet ta realizojmë këtë?
Kubota: Në fakt kjo duhet të jetë një nga pikat e mëdha të çështjes që duhet të diskutohet në publik. Për shembull, në patëm bombën atomike në Hiroshima në vitin 1945 dhe një arkitekt shumë i famshëm Tanki Kenzo, i cili ishte edhe planifikues pas tërmetit të vitit 1933, siguroi një formë shumë të fortë të aksit. Ai madje krijoi një lloj stili se si të lutesh për paqen. Është shumë interesante.
Madje aty ndodhet edhe muzeu i paqes, i cili është një muze i mrekullueshëm.
Kubota: Saktësisht ashtu. E rëndësishme është të kuptojmë që historia nuk ndalon aty. Dua të them që sheshi i memorialit siguron një karakter të veçantë në atë zonë. Kështu që qytetarët aty e shohin si një thesar për të cilën nuk duhet të harrojnë. Kjo është arsyeja se pse i kushtojnë një vëmendje shumë të madhe tek ngjyrat e objekteve, ose që nuk vendosin reklama në majë të objektit.
Do të thotë që ata e përdorin këtë hapësirë për të ruajtur kujtimet e fatkeqësisë. Ky është thjesht një shembull i cili erdhi nga arkitekti Kenzo, por situata e tanishme, duhet të sjellë që secila lagje duhet të ketë një memorial të kësaj natyre, me vullnetin e tyre. Ne nuk mund ta dimë më të mirën e të gjithëve, por çdo lagje apo lokacion mund të përzgjedhë më të mirën për vete.
Pyetje: Nga këndvështrimi juaj, është më e rëndësishmë që të shpenzohet kohë edhe energji në ruajtjen e kujtesës kolektive, ndërsa ne në Shqipëri kërkojmë të dimë se cilat janë materialet më të mira për të ndërtuar. Cilat duhet të jenë standardet e ndërtimit? Po në Japoni si është ky raport?
Kubota: Sigurisht, materilet e reja duhet të jenë të përmirësuara për një siguri më të lartë. E rëndësishme është që të kuptojmë se si duhet ti përdorim këto materiale në mënyrë më të dobishme, apo ndoshta se si duhet të ndërtojmë me një metodologji të re.
Sigurisht që janë sfida të reja dhe që duhet të përballemi. Nëse shpikjet i përdorim në mënyrën e gabuar, kjo sigurisht nuk është e mirë. Nëse më parë këtu njerzit kanë jetuar mirë dhe metodologjitë e reja janë përdorur gabim, kjo mund të humbasë. Duhet të tregojmë kujdes për këtë. Nuk duhet të kemi frikë dhe nuk duhet të shmangim metodologjitë e reja. Duhet të përpiqemi.
Pyetje: Si pyetje të fundit. Si është sistemi i edukimit në shkollat Japonisë, por jo vetëm në shkolla, por edhe komunikimi publik me qytetarët? Si e menaxhojnë panikun që vjen nga tërmeti, apo edhe nga fatkeqësitë e tjera? Ky është një problem i madh që ne kemi, kur bie tërmet ne nuk dimë si ta menaxhojmë situatën apo edhe njëri tjetrin.
Kubota: Në Japoni janë disa manuale për menyrën e evakuimit. Të gjithë e dinë se kur e ndjen dridhjen, duhet të shkosh nën tavolinë. Duhet të hapësh derën, ndryshe tërmeti do të tundë objektin dhe nuk mund të dalësh jashtë. Në Japoni ka shumë shtëpi prej druri, dhe ne e dimë që pas tërmetit do të vijë zjarri, për këtë arsye në marrim parasysh shumë gjëra.
Tashmë për ne është bërë si habitati ku ne jetojmë për shkak të edukimit që në kopësht, fillore apo edhe në gjimnaz. Por për të bërë të realizueshme manualet ne duhet të kosiderojmë se sa e çmuar është jeta. Thjesht manualet e edukimit nuk mund të funksionojnë. Ndaj është shumë e rëndësishme që të kuptojmë se sa e çmuar është jeta.
Nëse fëmijët edukohen se sa e çmuar është jeta, sigurisht që ata do të lëvizin vetëm në bazë të manualit. Aktualisht mendoj që në Japoni, manualet e evakuimit funksionojnë në mënyrë perfekte. Ne jemi duke bërë përpjekje ende për të bërë manualet më të mira.
