Presidenti rus Vladimir Putin tha dje se zgjerimi i aleancës së NATO-s në Evropën lindore është një strategji shkatërruese që promovon mosbesim e tensione, e cila ka ngjallur frikën e shpërthimit të konfliktit ushtarak mes superfuqive të botës. Deklaratat e presidentit rus për mediat serbe duken mjaft ironike para vizitës së tij të sotme në Beograd, për të cilën Serbia po përgatiste një pritje prej super-heroi. Kjo vizitë vjen në një kohë të tensionuar për Serbinë, kur mijëra persona protestojnë kundër presidentit Aleksandar Vuçiç, i akuzuar për qeverisje autoritare. “Politika e SHBA dhe e disa vendeve perëndimore në Ballkan, që kërkojnë të vendosin dominimin e tyre në rajon, ka qenë një faktor serioz destabilizimi. Për pasojë kjo do të rrisë mosbesimin dhe tensionin në Evropë, në vend që të ndihmojë në stabilitet”, tha Putin. Shtete të Ballkanit Perëndimor si Shqipëria, Serbia, Maqedonia, Mali i Zi dhe Bosnje Hercegovina po tentojnë të bëhen pjesë e NATO-s dhe Bashkimit Europian, ndërsa Maqedonia dhe Bosnje Hercegovina kanë kërkuar të bëhen pjesë e aleancës ushtarake perëndimore NATO. Duke u ndalur tek kjo e fundit, Putin tha: “Kemi thënë në mënyrë të vazhdueshme që e konsiderojmë zgjerimin e NATO-s si një relikë të Luftës së Ftohtë, një strategji politiko-ushtarake e keqinformuar dhe shkatërruese”, tha Putin.
Pritja në Beograd
Një nga shatërvanet kryesor në qendër të Beogradit po ndriçohej dje me ngjyrat e flamurit rus dhe atij serb ndërsa libraritë kishin mbushur raftet me veprat e Putin. Gjithashtu sheshi para kishës më të madhe ortodokse në Ballkan po shtrohej dje me nxitim pasi kreu i Kremlinit ka në plan ta vizitojë si qendrën e ndalesës së tij. Serbia ka ruajtur lidhje të ngushta me aleatin e saj sllav edhe pse kërkon formalisht anëtarësi në Bashkimin Evropian. Beogradi ka refuzuar të marrë pjesë në sanksionet kundër Rusisë dhe ka premtuar se nuk do të hyjë në NATO. Putin tha dje se politika e Shteteve të Bashkuara dhe “disa” shteteve evropiane për dominim në rajon, përbën një faktor madhor destabilizues. Megjithë kundërshtimin e Rusisë, Mali i Zi hyri në NATO në 2017 ndërsa Maqedonia po përpiqet të zgjidhë konflikti e emrit me Greqinë për t’iu bashkuar aleancës ushtarake perëndimore. Javën e kaluar, ministrat e jashtëm të vendeve të NATO-s rinisën programin i hap rrugë dhe anëtarësimit të Bosnies. “Në 2017, Mali i Zi u tërhoq me forcë drejt NATO-s pa marrë parasysh opinionin gjysmës së popullatës. Ata nuk guxuan të mbajnë një referendum, dhe si rezultat vendi po kalon një periudhë destabilizimi politik”, tha Putin, pa përmendur arrestimin e dy operativëve të inteligjencës ruse për tentativë grusht shteti në Podgoricë në 2016.
Proces i dyshueshëm në Maqedoni
Putin tha më tej se proceset u shtynë me nxitim në Maqedoni. “Vitin e kaluar procesi i kalimit të amendamenteve kushtetuese, ndryshimi i emrit të vendit deh i identitetit themelor të Maqedonisë, kishin si qëllim përshpejtimin e anëtarësimit të saj në NATO”, tha ai, duke shtuar se në një kohë kur Perëndimi kryen këto politika të gabuara në Ballkan, “Rusia e njeh shumë më mirë kompleksitetin dhe historinë e rajonit”. Putin shtoi se Rusia e ka konsideruar Ballkanin si një hapësirë për bashkëpunim konstruktiv, prandaj ka shumë miq aty. Ndërsa për Serbinë tha se është një partner i veçantë. Lidhjet historike mes Rusisë dhe Serbisë janë rizgjuar haptazi vitet e fundit, teksa Moska përpiqet të rrisë influencën e saj në vendet ish-komuniste lindore. Analistët kanë thënë se vizita kryesore e Putinit në Serbi do të fokusohet në Kishën Ortodokose në Beograd, Shën Vava. Organizatorët e takimit kanë thënë se Putin dhe nikoqiri i tij, presidenti serb, Aleksandar Vuçiç pritet t’iu drejtohen mijëra personave jashtë Kishës, e cila njëherësh konsiderohet “simbol i lidhjeve vëllazërore” mes të dyja shteteve.
Andi Lamko