Kursi i këmbimit të euros e ka nisur javën me rënie. Sipas kursit zyrtar të këmbimit të Bankës së Shqipërisë, monedha europiane u këmbye të hënën me 99.32 lekë. Kursi i euros ka rënë me afërsisht 0.5 lekë krahasuar me ditën e premte dhe me 0.7 lekë krahasuar me të enjten e kaluar, kur pati prekur nivelin më të lartë në pesë muajt e fundit.
Rënia e shpejtë tregon qartë se rritja e javës së kaluar ishte kalimtare dhe lidhura me operacione të veçanta dhe të përqendruara të blerjes nga subjekte të veçanta. Kërkesa e lartë për euro në ditët e fundit të muajit janar erdhi kryesisht nga Banka OTP Albania, që besohet se bleu valutë me qëllim konvertimin e fitimeve nga viti i kaluar.
Kërcime të ngjashme të kursit të euros kanë ndodhur disa herë në vitet e fundit, në rrethana të ngjashme. Në mars të vitit të kaluar shpërndarja e një dividendi në vlerë të madhe nga Banka Kombëtare Tregtare (BKT) solli rritje të fortë dhe afatshkurtër të kursit të këmbimit euros me lekun.
“Shfryhet” rritja e euros, monedha europiane zbret përsëri
Për shkak të përmasave të vogla, zakonisht tregu valutor shqiptar rezulton i ndjeshëm ndaj operacioneve të shitblerjes në shuma të mëdha të valutës. Megjithatë, zakonisht këto luhatje amortizohen shpejt nga tregu dhe kursi i këmbimit u kthehet shpejt ekuilibrave të mëparshëm. Siç kishte paralajmëruar “Monitor” javën e kaluar, një trajektore e tillë u regjistrua edhe në rastin e fundit.
Kursi i këmbimit në vitet e fundit është karakterizuar nga një forcim i ndjeshëm i lekut ndaj euros. Sipas Bankës së Shqipërisë, vitin e kaluar euro u këmbye mesatarisht me 100.71 lekë, niveli më i ulët i regjistruar ndonjëherë. Kursi mesatar i këmbimit të euros me lekun ka rënë me 7.4% krahasuar me vitin 2023.
Megjithëse norma e rënies së kursit është ngadalësuar krahasuar me vitin 2023, sërish rënia e kursit mesatar euro-lek në vitin 2024 ishte rënia e dytë më e lartë e regjistruar ndonjëherë. Vazhdimi i rënies së kursit të këmbimit të euros edhe gjatë vitit 2024, ndoshta në një shkallë më të madhe se parashikimet, duke se i detyrohet vijimësisë së flukseve të larta hyrëse valutore jashtë.
Analizat e Bankës së Shqipërisë kanë arritur në përfundimin se rritja e flukseve hyrëse ka ardhur nga rritja e eksportit të shërbimeve dhe sidomos turizmit, rritja e investimeve të huaja, veçanërisht në pasuri të paluajtshme, por në deklarimet e tij Guvernatori Sejko nuk ka përjashtuar as rolin e prurjeve valutore informale.
Nga ana tjetër, edhe politika fiskale ka luajtur një rol shtesë në forcimin e lekut në kursin e këmbimit. Suficiti buxhetor rekord në pjesë më të madhe të vitit ka ulur ofertën e monedhës vendase dhe ka shtyrë më tej në rënie kursin euro-lek. Sipas të dhënave të Ministrisë së Financave, për 11-mujorin 2024, suficiti buxhetor kishte vlerën rekord të pothuajse 72 miliardë lekëve, në rritje me 90% krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë.
Kursi mesatar i këmbimit të euros ka ardhur vazhdimisht në rënie pas vitit 2013, duke përjashtuar vitin e pandemisë, 2020, vit në të cilin shumica e treguesve ekonomikë pësuan shmangie të konsiderueshme, për shkak të ndikimit të masave kufizuese./Monitor
